فوت و فن های پرورش مرغ عشق

پرنده ای به نام مرغ عشق مرغ عشق پرندهای کوچک، رنگین و زیبا از خانواده طوطی های کوچک است. این پرنده در طبیعت به کمک منقار قوی و شکل خاص انگشتان پای خود ( دو انگشت رو به جلو و دو انگشت رو به عقب ) به راحتی از شاخه ها بالا می رود. مرغ عشق پرندهای اجتماعی است و در اسارت نیز بهتر است به صورت جفت نگهداری شود. فصل تولید مثل طبیعی مرغ عشق در جنوب استرالیا تابستان می باشد. این پرنده در هر حفره مناسب و در دسترس تخم گذاری کرده و معمولاً برای آشیانه مواد خاصی را جمع آوری نمی کند. این پرنده بسیار ارزان است و نگهداری آن بسیار ساده می باشد. خیلی زود اهلی می شود و در رنگهای جذاب و متنوعی یافت میشود. انواع تاجدار آن نیز در حال حاضر یافت می شوند. نام این پرنده در کشورهای مختلف متفاوت است برای مثال در آمریکا به آن «پارکیت» و در انگلستان به آن «بادجریگار» و در مناطق دیگر جهان «طوطی استر الیایی»” می گویند. اصولاً این پرنده در زبان انگلیسی چهار نام دارد که این common pet parakeet, shell parakeet, budgie : نامها عبارتند از parakeet. نام این پرنده در زبان عربی «البادجی» و «الدره الاسترالی» است
که ظاهرا نام «بادجی» تعریف نام انگلیسی آن است.در مصر به این پرنده «الطائر الطیب » گویند و در کشورهای حوزه خلیج فارس به آن «طائر الحب » می گویند. در ایران متأسفانه در بین دارندگان پرندگان زینتی این پرنده به نام «مرغ عشق» معروف است، ولی شاید به جرأت می توان گفت که تمامی افراد به پرندهای «مرغ عشق» می گویند که در دنیا به نام «باجریگار» مشهور است و مرغ عشق واقعی LOVebird در ایران معمولا به نام «طوطی برزیلی» یا «طوطی کوتوله» نامیده می شود. از این رو برای جلوگیری از هرگونه سوء تفاهم، پرنده مذکور به همان نامی که در فارسی بدان مشهور است نامیده می شود و توجهی به نام انگلیسی آن نمی گردد. البته نام این پرنده در منابع علمی فارسی به صورت «طوطی کوچک استرالیایی»، «باجریگار» و «طوطی استرالیایی» نیز آمده است که تمامی این نام گذاری ها صحیح و معتبر است. قابل ذکر است که این پرنده بومی قاره استرالیا بوده و استرالیاییها به آن لقب «پرنده زیبا» داده اند. مرغ عشق پرندهای مهاجر است که در فصول مختلف سال از جایی به جای دیگر مهاجرت می کند و به هنگام فراوانی آب و غذا، تولید مثل کرده و به تعداد فراوان زاد و ولد می کند.

رده بندی علمی مرغ عشق
سلسله حیوانات Animal
شاخه مهره داران Verterbrata
رده پرندگان Aves
راسته طوطی سانان Psittaciformes
خانواده طوطیان Psittacidae
جنس مرغ عشق Melopsittacus
گونه مرغ عشق Melopsittacus undulates

مشخصات مرغ عشق
مرغ عشق پرندهای کوچک با رنگهای متنوع و رفتاری خجول است که طول بدن پرنده اهلی حدود ۲۱ سانتی متر بوده و وزن آن ۳۰ تا ۴۰ گرم است و در حالت ایستاده زاویه ای حدود ۳۰ درجه با خط قائم تشکیل می دهد، این در حالی است که طول بدن مرغ عشق وحشی کمی کوچک تر بوده و بین ۱۶ تا ۲۰ سانتی متر است. یکی از مشخصات ظاهری مهم مرغ عشق وجود حلقه ای سیاه رنگ متشکل از شش نقطه در زیر گلوی پرنده می باشد. اولین مرغ عشق هایی که توسط محقق انگلیسی جان گولد از استرالیا به انگلستان برده شدند دارای رنگ سبز روشن، صورتی زرد و نقش موجی سیاه بودند. ساکنان بومی استرالیا به همین علت این طوطی را «طوطی موجدار» می نامیدند. این نقش های شناخته شده آن زمان امروزه نیز به عنوان نقش معمولی مرغ عشق شناخته می شوند. نقش موجدار سر، صورت، گردن و پشت مرغ عشق های سبز و آبی، سیاه رنگ می باشد. انواع معمولی بسته به تعلق شان به سری سبز یا آبی دارای نقش صورت (ماسک) زرد یا سفیدی هستند که توسط شش لکه مدور سیاه رنگ در فواصل یکسان تزیین می شوند. قسمتی از دو لکه خارجی، توسط لکه های ریش پوشانده می شود. پاو انگشتان پرنده آبی خاکستری است. پوست بینی پرنده نر آبی درخشان و در ماده سفید تا قهوه ای تیره است و پرورش دهندگان معمولاً جنس مرغ عشق بالغ را از روی رنگ پوست بالای بینی شناسایی می کنند. رنگ چشمها سیاه و رنگ حلقه چشم ها سفید است. مرغ عشق معمولی به رنگهای سبز روشن، سبز تیره، سبز زیتونی، آبی روشن، آبی تیره بنفش، سبزخاکستری یافت میشود. اختلاف بین رنگهای روشن، تیره و سبز زیتونی و یا روشن، تیره و ابی تیره توسط فاکتورهای تیره موجود در پرنده به وجود میآید. در انواع سبز خاکستری و خاکستری نیز این فاکتورهای تیره وجود دارند، با وجود این تمیز دادن اختلاف رنگها برای افراد مبتدی آسان نیست. دو پر بزرگ از میان دم بیرون می آید که به رنگ آبی تیره اند. پرهای دم سبز بوده و دارای نوار زردی می باشد. صورت مرغ عشق تا گلو زرد روشن است و در انتهای صورتش لکه های بنفش که ریش نامیده می شوند، وجود دارند. پلکها بسیار نازک بوده و از سمت پایین به سمت بالا جمع میشوند. منقار پرنده همانند منقار سایر طوطی سانان است و نوک پایینی کوچکتر از بالایی می باشد.
مرغ عشق در قفسی بین ۵ تا ۸ سال و گاه تا ۱۱ سال عمر می کند و در طبیعت بین ۱۰ تا ۱۵ سال عمر نیز گزارش شده است. عمر این پرنده به نحوه پرورش و وضعیت سلامت عمومی آن بستگی دارد که نتیجه بهداشت و رژیم غذایی آن می باشد.

تاریخچه پرورش مرغ عشق مرغ عشق پرنده بومی مناطق خشک و بیابانی استرالیا است و از پنج میلیون سال پیش در جزایر استرالیا و اقیانوسیه زندگی می کرده است. جهان تا قبل از کشف قاره استرالیا از وجود این پرنده اطلاعی نداشت. مرغ عشق برای اولین بار در اواخر سال ۱۷۰۰ میلادی به صورت گله های وحشی در استرالیا مشاهده شد که تعداد افراد این گله ها به هزاران قطعه می رسید. نام انگلیسی مرغ عشق «باجریگار» از کلمه بومی Betcherrygah گرفته شده است که این لغت در زبان بومیان استرالیا به معنی «غذای خوب» می باشد و شاید علت این تسمیه بدان جهت بوده است که وجود این پرنده در منطقه ای دلیل وفور نعمت و غذای فراوان در آن منطقه بوده است، زیرا که این پرنده در شرایط مناسب غذایی به شدت زاد و ولد نموده و گله های بزرگی به وجود می آورد. این پرنده برای اولین بار در سال ۱۸۰۵ توسط «جورج شاو» مدیر جانورشناسی موزه طبیعی بریتانیا شناسایی شد و در سال ۱۸۳۲ طبیعی دان «موزه لینه» که «یوهان و گلر» نام داشت توضیحاتی در باره مرغ عشق منتشر کرد. در سال ۱۸۴۰ میلادی، زیست شناسی به نام «جان گولد» این پرنده را از استرالیا خارج کرد و به انگلستان برد. موج تقاضا برای این پرنده موجب شد تا کشتی های زیادی دست به کار انتقال این پرندگان به اروپا، مخصوصاً انگلستان، هلند و بلژیک بزنند. کشتی ها مرغ عشق ها را در دستههای چند ده هزارتایی حمل می کردند. در طول سفر چند هفته ای، فقط تعداد اندکی از آنان سالم به اروپا می رسیدند. به زودی این پرنده اهلی شد و از طریق انگلستان به تمام دنیا منتقل شد. در سال ۱۸۴۶ برای اولین بار وارد کشور فرانسه شد و هشت سال بعد یعنی در سال ۱۸۵۴ طبیعی دان فرانسوی «جان دلون» مقاله ای در خصوص تکثیر، تغذیه و نگهداری مرغ عشق منتشر کرد. در سال ۱۸۵۹ نویسنده آلمانی «کارل بوله» در نشریه پرنده شناسی آلمان مقاله مفصلی در باره مرغ عشق منتشر کرد. از نوشته های «بوله» چنین بر می آید که مرغ عشق در آن زمان در تمامی شهرهای بزرگ آلمان به عنوان حیوان خانگی رایج بوده است و بنا به گفته او مرغ عشق برای اولین بار در سال ۱۸۵۵ درشهر برلین آلمان توسط «گرفین شورین» تکثیر یافت. مرغ عشق از سال ۱۸۶۰ به بعد در تمامی باغ وحشهای آلمان وجود داشته و با موفقیت تکثیر و پرورش یافته است. طی ۵۰ سال، واحدهای عظیم تجاری به وجود آمدند که هزاران قطعه از این پرنده کوچک را برای دوستداران پرندگان زینتی تکثیر می کردند. در اواخر قرن نوزدهم واردات مرغ عشق به ارقام قیر قابل تصوری رسید. بنابر نوشته های «دبراسای» تنها در سال ۱۸۹۴ واردات پرندگان زنده به بنادر فرانسه بالغ بر یک میلیون و دویست هزار قطعه بوده که در آن، واردات مستقیم به انگلستان و آلمان منعکس نشده است. قابل توجه است که قسمت عمده این پرندگان را مرغ عشق تشکیل میدادند. در اوایل قرن بیستم، باغ وحش های متعددی در اروپا تأسیس شدند. مسلماً نقش این باغ وحشها نیز در رواج پرورش مرغ عشق مؤثر بوده است. علی رغم این که اولین و بیشترین صادرات مرغ عشق از استرالیا به انگلستان صورت گرفته و استرالیا مستعمره انگلستان بوده است، اهلی کردن و خانگی کردن پرنده را هلندیها و بلژیکیها عملی ساختند. پرورش و نگهداری حیوانات خانگی در این زمان در هلند و بلژیک بسیار توسعه یافته بود. باغ وحش شهر «آنتورپن» در بلژیک نیز خیلی زود به نگهداری و پرورش مرغ عشق پرداخت. در این عصر باغ وحش «آنتورپن» به خاطر فروش سالانه حیوانات مازاد خود «بورسی حیوانات» در اروپا بود و نقش عمده ای نیز در خانگی ساختن مرغ عشق ایفا نمود. خصوصاً آن که پرورش پرنده، ابتدا در نزدیکی شهر آنتورپن رواج یافته بود. در سال ۱۸۸۰ مراکز بزرگ پرورش در جنوب فرانسه و مخصوصاً در شهر «تولوز» برپا شدند. به خاطر وضع مناسب آب و هوایی منطقه دهها هزار مرغ عشق در آن جا تکثیر و پروش یافتند. این مراکز بزرگ، پرندگان خود را با چنان قیمت نازلی به بازار ارایه کردند که مجالی برای تکثیر کنندگان کوچک باقی نماند. از جمله دو مرکز پرورش به نام های «باستید»و «بلانچارد» که هردو در شهر تولوز واقع بودند توانستند
بازار مرغ عشق را قبضه کنند. میزان تولید سالیانه مرکز پرورش «باساتید» در حدود هشتاد تا صد هزار قطعه و میزان تولید مرکز «بلانچارد» بیش از ده هزار قطعه در سال بود. در این زمان ألمانها نیز موفق به تکثیر پرنده شدند. حجم صادرات مرغ عشق در اواخر قرن نوزدهم از قاره استرالیا به اروپا بیش از ده هزار قطعه بود. دولت استرالیا جهت حفظ پرنده در این قاره، در سال ۱۸۹۴ صادرات ” مرغ عشق را ممنوع کرد. در اوایل دهه ۱۸۷۰ میلادی، نخستین جهش در رنگ مرغ عشق پدید آمد؛ اگر چه پیش تر از وجود چنین پدیده ای در میان دسته های وحشی این پرنده نیز گزارشهایی دریافت شده بود. در طول قرن نوزدهم هزاران جفت مرغ عشق از خانواده های ایرانی جای خود را باز کند. امروزه مرغ عشق به دلیل رنگهای زیبا، صدای دلنشین توانایی تقلید صدا، طبیعت اجتماعی و نگهداری آسان یکی از محبوب ترین پرندگان زینتی در بین پرورش دهندگان ایرانی است.